Toàn cảnh về hệ điều hành Windows Phone 7 (Phần 2)

Toàn cảnh về hệ điều hành Windows Phone 7 (Phần 1)

II. Phần mềm

1. Về giao diện:

Chính xác là WP7 khác với các phiên bản WM trước đây như thế nào? Về cơ bản, có thể nói giao diện Metro UI trên WP7 là giao diện biến hóa nhất từ trước đến nay. Những nét đặc trưng của hệ điều hành WM cũ như Start Menu sổ xuống cùng các hộp chọn, các cửa sổ, danh sách biểu tượng v.v… đã bị xóa sạch và thay bởi một thiết kế khác. Với WP7, bạn chỉ cần nhấn tiếp tục và tiếp tục, đặc điểm này đủ để nói lên tính khác biệt giữa WP7 và các hệ điều hành khác không chỉ riêng WM. Microsoft đã cố gắng phát triển những phương thức mới để điều khiển một thiết bị WP7 khiến nó không giống với những thiết bị khác có mặt trên thị trường: Không có hệ thống biểu tượng, không có danh mục đổ xuống và không có cả trình quản lý tác vụ (Task Manager) (tạm thời).

Giao diện trên Zune HD.

Vậy thực sự WP7 giống gì? WP7 có nhiều nét rất giống với Zune HD. Theo Microsoft, WP7 được thiết kế dựa trên Zune và giao diện Windows Media Center cùng một số thành phần khác gọi là Metro – một loại giao diện type-and-motion dựa trên các màu cơ bản và rất nhiều khoảng trống tương phản xen kẽ. Nếu bạn từng nhìn qua Zune HD, bạn sẽ cảm thấy WP7 rất quen thuộc bởi WP7 kết hợp tất cả những đặc điểm giao diện của Zune HD và điều này khiến WP7 khác biệt. Những dòng chữ có font lớn, in đậm chạy dọc màn hình, các bảng chọn thì di chuyển theo hướng vào trong hoặc ra ngoài thay vì từ bên này sang bên kia và thông tin hiển thị sẽ nằm trên cùng một trang từ trên xuống dưới, từ trái qua phải thay vì hàng loạt các bảng riêng rẽ. Microsoft đã quy tất cả những đặc điểm này vào một khái niệm gọi là “Chromeless”, những “tấm lát” (hình vuông hay chữ nhật) hiển thị thông tin thật rõ ràng và sắc cạnh chiếm hữu toàn bộ màn hình chủ thay vì những đường cong trên các giao diện thường thấy khác. Có 2 theme cho WP7, chúng cơ bản chỉ là 2 dạng hiển thị: 1 là chữ màu sáng trên nền đen (mặc định) và chữ màu đen trên nền trắng. Ngoài ra, bạn có thể chọn 4 màu làm điểm nhấn là đỏ, cam, xanh và lục. Hy vọng là trong thời gian tới, chúng sẽ được mở rộng thêm.

Màn hình khóa của WP7 khá giống với Zune HD.

Màn hình khóa (Lock Screen) của WP7 tương tự như Zune, đó là một tấm ảnh lớn có thể kéo lên để mở khóa. Trên màn hình khóa bao gồm một số hiển thị như thời gian, ngày tháng, những sự kiện sắp đến theo lịch, số lượng tin nhắn chưa đọc, số lượng cuộc gọi nhỡ.

Start Screen của WP7 tương đương với Start Menu trên WM.

Sau màn hình khóa là màn hình khởi động (Start Screen) hiển thị giao diện người dùng và những tấm lát chuyển động trong một dải hẹp từ trên xuống dưới màn hình. Những tấm lát này được liên kết với 1 ứng dụng nào đó chẳng hạn như Internet Explorer, 1 địa chỉ liên lạc cụ thể hay 1 trang web, 1 thư viện ảnh, danh sách bài hát và có chức năng như một công cụ độc lập. Ngoài ra, chúng còn liên kết với các Hub chứa những chức năng chủ đạo của điện thoại. Thật vậy, khả năng liên kết của các tấm lát có thể nói là vô tận. Chúng mang tính “sống” và sinh động bởi nếu như bạn bè của bạn trong danh sách cập nhật những thông tin trạng thái (Status), hình ảnh, tin nhắn, những sự kiện theo lịch thì chúng sẽ được thể hiện trực tiếp lên những tấm lát này. Những tấm lát nào được ưa thích có thể được xếp lên trên cùng để tiện theo dõi và thao tác. Màn hình Start Screen rất dài, bạn phải kéo lên kéo xuống liên tục do đó, việc sắp xếp các tấm lát là điều cần thiết.

Hub là một chức năng rất thú vị trong WP7. Thay vì hàng loạt các biểu tượng trên màn hình với chức năng riêng, Hub trong WP7 được coi là một sân giữa và tại đây, những thao tác kế tiếp sẽ được thực hiện. Với các Hub, bạn sẽ dễ dàng tiếp cận với một tổ hợp chức năng hay ứng dụng. Khi bạn chọn một Hub, một khu vực với giao diện kéo sang ngang sẽ mở ra, thông tin sẽ được hiển thị liền kề nhau từ trái sang phải. Một lần nữa, đây là nét mà WP7 rất giống Zune. Những nội dung bên trong Hub bao gồm những dữ liệu được lưu trong máy và dữ liệu lưu trữ trên đám mây như hình ảnh, địa chỉ liên lạc, v.v… Khả năng kết nối vào đám mây cho phép bạn duyệt qua dữ liệu cục bộ lẫn trực tuyến mà không bị gián đoạn hay đòi hỏi những thao tác khác nhau. Tuy nhiên, Microsoft cho biết người dùng không thể sắp xếp các dữ liệu này theo tùy chọn ưu tiên. Giả dụ nếu một người bạn trên Facebook liên tục cập nhật hình ảnh hay trạng thái thì các thông tin này sẽ được sắp xếp lên trên theo giời gian.

App bar trong phần SMS khi đặt màn hình nằm ngang.

Các ứng dụng với chức năng cơ bản có giao diện khá giống nhau. Chúng chủ yếu xoay quanh các ứng dụng đơn giản như SMS, email và người dùng phải vuốt màn hình để xem các thông tin. Dưới cùng của màn hình là một thanh “app bar” chứa một vài biểu tượng với các lệnh cơ bản như lịch, trở lại, hoặc tiến tới trong trình duyệt web. Tuy nhiên, thanh ứng dụng có thể kéo lên giống một ngăn kéo để lộ những lệnh tiếp theo nếu có.

Tìm kiếm với Bing trên WP7.

Thêm vào đó, nút tìm kiếm lại hoạt động tùy theo “hoàn cảnh”. Tùy thuộc vào vị trí thiết đặt nút tìm kiếm mà nó có trạng thái khác nhau. Ví dụ như khi bạn mở danh bạ thì nó có chức năng tìm địa chỉ liên lạc, khi duyệt web thì nó sẽ giúp tìm địa chỉ trang web, v.v… Công cụ tìm kiếm mạnh mẽ Microsoft Bing cũng được tích hợp trên WP7 với tính năng mở rộng cho phép tìm kiếm dữ liệu cả bên trong lẫn bên ngoài thiết bị (dữ liệu trực tuyến).

Cảm nhận đầu tiên về WP7 là tốc độ và thời gian phản hồi rất nhanh. Qua các video trình diễn WP7 trên các thiết bị trong thời gian gần đây, chúng ta có thể thấy WP7 rất ít bị giật, ngay cả khi cuộn màn hình thật nhanh hay chuyển đổi qua lại các màn hình, WP7 thực hiện các thao tác này rất mượt mà.

Khi chơi nhạc hay xem phim, bạn vẫn có thể điều chỉnh âm lượng bằng cách nhấn vào nút Volume lên/xuống. Tuy nhiên, điểm hạn chế trên WP7 chính là các thông tin tình trạng của máy như pin, tín hiệu sóng và WiFi lại nằm cùng một khu vực. Khu vực này sổ xuống khi bạn nhấn hoặc vuốt thanh phía trên màn hình. Trong một số ứng dụng chẳng hạn như trình duyệt ảnh, khi bạn mở phần này ra thì bức ảnh dường như bị che khuất hoàn toàn. Bên cạnh đó, có vẻ như WP7 đã thiếu đi một số biểu tượng cơ bản cụ thể là biểu tượng báo dung lượng pin. Hy vọng WP7 sẽ được bổ sung trong thời gian tới.

2. Về nhập liệu:

Bàn phím cảm ứng trên WP7 có thiết kế khá giống với Android.

WP7 được trang bị một bàn phím trên màn hình cảm ứng với một số nét giống Zune HD, chức năng tự động sửa lỗi (Auto-correction) đã được cải tiến với khả năng đoán từ tốt hơn. Không giống với những phiên bản WM trước đây, Microsoft hoàn toàn làm chủ tính năng nhập liêu qua bàn phím cảm ứng. Điều này có nghĩa bạn sẽ không thể cài đặt thêm một bàn phím nào khác trên WP7. Nhưng có thể nói, bàn phím ảo của WP7 khá tốt và thậm chí còn có một nút riêng (bên cạnh nút Space) để hiển thị một bảng chứa các khuông mặt biểu lộ cảm xúc (Emoticon) khi bạn cập nhật trạng thái trên mạng xã hội.

3. Về đa nhiệm và sao chép/dán (copy/paste):

Microsoft hiểu rất rõ về nhu cầu sử dụng đa nhiệm của người dùng nhưng với phiên bản WP7 đầu tiên, “tạm thời” sẽ không hỗ trợ đa nhiệm nhưng cũng có khả năng Microsoft sẽ bổ sung trong các phiển bản cập nhật tới. Những gì chúng ta được biết là tính năng đa nhiệm sẽ không vận hành theo cách thức thông thường.

Hình ảnh phân tích về đa nhiệm trên WP7 tại hội nghị MIX10 (hội nghị dành cho các nhà phát triển web và thiết kế được tổ chức bởi Microsoft tại Las Vega từ ngày 18 – 20 tháng 3 năm nay.

Thật vậy, WP7 không phải là không có khả năng hoạt động đa nhiệm. Nền tảng này hỗ trợ một dạng lưu trữ tạm có tên gọi “page stages” mà Microsoft đã ví như cookie trong các trang web. Đây là một ứng dụng nhỏ cho phép lưu lại những trạng thái và dữ liệu của ứng dụng khi người dùng tắt đi. Những phần mềm first-party (phần mềm của nhà sản xuất thứ 1) như trình nghe nhạc Zune và trình duyệt web Internet Explorer có thể chạy nền, bên cạnh đó, các phần mềm third-party (phần mềm của nhà sản xuất thứ 3) có thể được để sang 1 bên và chạy theo chế độ treo (theo Microsoft là trạng thái “khử”) miễn là hệ thống không cần thêm tài nguyên kèm theo nào khác. Nếu người dùng quay trở lại một ứng dụng, nó sẽ được khôi phục (trạng thái “hoàn”) và tiếp tục duy trì hoạt động, nhưng nếu người dùng mở các ứng dụng khác và hệ thống cần thêm tài nguyên, ứng dụng trên sẽ bị tắt đi mà không được báo trước.

Quá trình này nghe có vẻ quen thuộc bởi cơ bản nó là tính năng đơn nhiệm lặp đi lặp lại tương tự trên Android và WM 6. Cả hai nền tảng này đều hỗ trợ quản lí thông minh các ứng dụng hoạt động song song và vận hành hiệu quả với trình quản lý đa nhiệm điều khiển bằng tay.

Tính năng Notification trên WP7.

Để minh chứng cho sự “tồn tại” bí ẩn của tính năng đa nhiệm, Microsoft đã giới thiệu một hệ thống có tên Microsoft Notification Service cung cấp các thống báo về trạng thái của ứng dụng mà không cần phải mở ứng dụng. Các thông báo sẽ xuất hiên trên một thanh ngang nằm phía trên cùng màn hình. Nhấn vào thanh này, ứng dụng liên quan sẽ mở ra. Theo Microsoft, tiện ích này được quản lý rất chặt chẽ và có thể nói tốt hơn so với hệ thống Obnoxius Pop-up trên iPhone.

Riêng về chức năng sao chép và dán (copy/paste), như Tinhte đã đưa tin thì Microsoft cho biết ban đầu WP7 sẽ không có tính năng cơ bản này nhưng nó sẽ sớm xuất hiện qua một bản cập nhật phần mềm dự kiến phát hành vào đầu năm sau. Không những tích hợp copy/paste, bản cập nhật còn mang đến một số tính năng ấn tượng khác cho người dùng WP7.

Xem thêm: Toàn cảnh về hệ điều hành Windows Phone 7 (Phần 3)

 Xuan Trung